ประวัติความเป็นมา
ปี ๒๕๒๓ จังหวัดอุทัยธานี โครงการพัฒนาเพื่อความมั่นคงบริเวณพื้นที่ห้วยแม่ดีน้อย อำเภอบ้านไร่ ครอบคลุมหมู่บ้านราษฎรชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง จำนวน ๖ หมู่บ้าน ซึ่งมีความยากจนและขาดการบริการของรัฐ เป็นพื้นที่มีลักษณะสำคัญทางยุทธศาสตร์ที่ฝ่าย ผกค. มุ่งยึดเป็นที่มั่นที่จะขยายอิทธิพล และจัดตั้งฐานกำลังปฏิบัติการทหารในเขตรอยต่อจังหวัดอุทัยธานี สุพรรณบุรี กาญจนบุรี และตาก เป็นการเชื่อมโยง ผกค. ภาคกลาง ภาคเหนือ และภาคใต้
๓๐ กรกฎาคม ๒๕๒๓ คณะกรรมการชาวเขาจังหวัดอุทัยธานี มีมติให้จัดตั้งศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดอุทัยธานี อีกครั้งหนึ่ง โดยมีเหตุผลดังนี้
- ชาวเขาในเขตจังหวัดอุทัยธานี มีจำนวนมากและเป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์ จำเป็นต้องเร่งรัดพัฒนา และสงเคราะห์ชาวเขา โดยเร่งด่วน เพื่อความมั่นคงของชาติ
- เพื่อให้มีหน่วยงานที่รับผิดชอบโดยตรงกับชาวเขา
- ศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดกาญจนบุรี ต้องรับผิดชอบพื้นที่หลายจังหวัด คือ กาญจนบุรี ราชบุรี สุพรรณบุรี และอุทัยธานี ซึ่งกว้างขวางเกินไป การปฏิบัติงานเป็นไปไม่ทั่วถึงและไม่เป็นไปตามเป้าหมาย
๑๐ กันยายน ๒๕๒๔ คณะกรรมการชาวเขาส่วนกลางมีมติอนุมัติให้จัดตั้งศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดอุทัยธานี (พร้อมกับมีมติจัดตั้งศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดแพร่ และจังหวัดพะเยา) เพื่อให้กรมประชาสงเคราะห์ ทำเรื่องขออนุมัติจัดตั้งศูนย์ฯ ต่อคณะรัฐมนตรี
๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๖ คณะรัฐมนตรี พิจารณาเห็นชอบให้จัดตั้งศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดอุทัยธานี
เมื่อวันที่ ๖ มีนาคม ๒๕๕๘ ได้ปรับเปลี่ยนโครงสร้างใหม่ เป็นศูนย์พัฒนาชาวเขา มีภารกิจ ดังนี้
๑. เป็นศูนย์กลางการพัฒนาคุณภาพชีวิตราษฎรบนพื้นที่สูงในรูปแบบเขตพื้นที่พัฒนาสมบูรณ์แบบ สนับสนุนให้ชาวเขาตั้งถิ่นฐานถาวรเป็นหลักแหล่ง จัดหน่วยเคลื่อนที่ออกปฏิบัติงานในหมู่บ้านและกลุ่มบ้านที่ยังไม่มีหน่วยงานใดเข้าถึง เพื่อให้ความช่วยเหลือแก่ราษฎรที่อยู่ห่างไกล
๒. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของราษฎรในพื้นที่สูง ในพื้นที่โครงการตามพระราชดำริโครงการหลวง โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อย่างสอดคล้องกับหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
๓. ส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคมบนพื้นที่สูง การพัฒนากลุ่มอาชีพ การดำเนินงานโครงการ
หลวงบนพื้นที่สูง การพัฒนาศักยภาพราษฎรตามแนวพระราชดำริบนพื้นที่สูง
๔. สร้างความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องและความผูกพันทางจิตใจของราษฎรบนพื้นที่สูงต่อสังคมไทย ส่งเสริมสิทธิและหน้าที่ในฐานะพลเมืองไทย การเคารพกฎหมายและระเบียบของทางราชการ
๕. ส่งเสริม สนับสนุนการดำเนินงานโครงการพระธรรมจาริกในการเผยแพร่ศาสนาพุทธในหมู่ชาวเขา เพื่อเสริมสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของคนในชาติ
๖. ดำเนินการสำรวจข้อมูลชุมชนบนพื้นที่สูง จัดทำทะเบียนควบคุม รายงานผลและปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องเป็นปัจจุบัน
๗. บูรณาการร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานความมั่นคง และหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ ในการจัดทำแผนพัฒนาพื้นที่ การติดตามผล และการรายงานผล
ตามกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ พ.ศ.๒๕๕๙ ประกาศราชกิจจานุเบกษา วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๙ กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ มีภารกิจเกี่ยวกับการพัฒนาสังคมการจัดสวัสดิการสังคม การสังคมสงเคราะห์ การคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิ์ และการให้บริการสวัสดิการสังคมแก่คนไร้ที่พึ่ง ผู้ทำการขอทาน สมาชิกนิคม สร้างตนเอง ราษฎรบนพื้นที่สูง และกลุ่มเป้าหมายพิเศษ รวมถึงการส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาสังคมและการจัดสวัสดิการสังคม โดยการมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง และการจัดกิจกรรมตามโครงการพิเศษ